Ünlü IRA casusu cinayeti itiraf etti
Ünlü IRA casusu cinayeti itiraf etti
İngiliz Ordusu’nun IRA içindeki en iyi ajanlarından biri olduğundan düşünülen bir kişi, 1990 yılında şüpheli bir muhbiri vurarak öldürdüğünü itiraf etti.
Ayrıntı, faaliyetleriyle ilgili bir BBC Spotlight soruşturması sırasında bir mahkeme belgesinde ortaya çıktı.
Nisan ayında ölen Freddie Scappaticci, kendisine Stakeknife kod adı verilen ajan olduğunu her zaman reddetmişti.
Stakeknife’ın Kuzey İrlanda’daki Sorunlar sırasında 20’den fazla cinayetle bağlantılı olduğu düşünülüyor.
1990 yılına gelindiğinde Freddie Scappaticci, IRA’nın iç güvenlik birimi içinde baş casus yakalayıcısı haline geldi.
“Çılgın tim” olarak biliniyordu çünkü ortaya çıkardığı muhbirler kafalarından vurulmuş ve işkence içeren sorgulamalardan sonra cesetleri atılmıştı.
Şubat 1989’da Joe Fenton, IRA’nın iç güvenlik birimi tarafından Belfast’ın batısındaki bir evde sorgulandıktan sonra vurularak öldürüldü.
Hiç kimse onun cinayetiyle suçlanmadı.
Birkaç ay sonra, başka bir şüpheli muhbir Sandy Lynch, Freddie Scappaticci ve diğerleri tarafından sorgulanmak üzere aynı mülke getirildi.
Spotlight, aynı zamanda Sandy Lynch’in tutulduğu evdeki kişilerden biri olan eski bir IRA mahkumu olan Gerard Hodgins ile konuştu.
Programa “O sırada adının Sandy Lynch olduğu hakkında hiçbir fikrim yoktu – bize sadece bir eve gidip bebek bakmamız söylendi, adam bir muhbirdi” dedi.
Ancak, IRA saflarındaki birçok şüpheli muhbirin aksine, Sandy Lynch, polis mülke baskın düzenledikten sonra hayatta kaldı.
O zamana kadar Freddie Scappaticci evden çoktan ayrılmıştı ama arkasında bir şey bırakmıştı – dinleme önleyici bir cihazın pilindeki parmak izleri.
Bir polis parmak izi uzmanı, izin “Frederick Scappaticci” tarafından yapıldığından emin olduğunu söyledi.
Freddie Scapaticci tutuklanmamak için bir süreliğine İrlanda Cumhuriyeti’ne kaçtı.
Polis muhbiri olan Sandy Lynch, koruma programına girmeden önce mahkemede ifade vermeye devam etti.
Mahkeme ifadesinin bir parçası olarak, sorgu görevlileri tarafından nasıl soyulduğu, gözlerinin bağlandığı, bağlandığı ve saatlerce alay edildiği de dahil olmak üzere maruz kaldığı IRA sorgusunu ayrıntılarıyla anlattı.
“İçlerinden biri bana yaptığı işten zevk aldığını ve beni mahvedecğini söyledi” dedi.
Sandy Lynch ifadesinde ayrıca Freddie Scappaticci’ye ayrıntılı göndermeler yaptı.
“Bir ahırda baş aşağı asılı halde uyanacağımı ve benimle nasıl konuşmak istiyorsa öyle konuşacağını, canlı canlı derimi yüzeceğini ve kimsenin ciyakladığımı duymayacağını söyledi.”
Joe Fenton’ın cesedi, Sandy Lynch’in sorgulandığı evden sadece birkaç metre ötedeki bir ara sokağa bırakılmıştı.
Sandy Lynch’in ifadesinde, Freddie Scappaticci’nin Joe Fenton’ın ölüm şekli hakkında söylediği sansürsüz açıklamalar da vardı.
Dedi ki: “[Freddie Scappaticci] kafamın arkasına iki veya üç kez vurdu ve şöyle dedi: ‘Hemen orada olacaksın … o piç Fenton gibi.’
“Bunu kendisinin yaptığını söyledi.”
Ancak görünüşe göre Freddie Scappaticci dokunulmazdı çünkü tutuklandığında parmak iziyle bağlantılıydı ve zaten sahte bir mazeret uydurmuştu.
Gerard Hodgins, Sandy Lynch olayıyla ilgili mahkumiyetleri daha sonra savcılık makamlarından önemli bilgilerin saklandığı ortaya çıktıktan sonra bozulan sekiz kişiden biri.
Sandy Lynch bölümünün ardından Freddie Scappaticci’nin IRA’daki konumu azalmaya başlıyordu.
IRA’nın tepesindekiler, casus yakalayıcılarını ne zaman soğuğa atacaklarını tam olarak bilirler, ancak Freddie Scappaticci, diğerlerine acımasızca dayatılan aynı sonu karşılamadı.
Eski IRA mahkumu Anthony McIntyre programa, “IRA liderliğinin 1990’da Freddie Scappaticci’yi infaz etmemesinin nedeni, bence, kendi derisini kurtarma ihtiyacının bir sonucuydu,” dedi.
“IRA, Freddie Scappaticci ile girdikleri her etkileşimin -verdikleri her öldürme emri, her adam kaçırma emri, her sorgulama veya işkence emri, Freddie Scappaticci’nin bunu İngilizlere aktardığının ve ayrıca Freddie’nin Scapaticci bunu ve başlarının derin, ciddi bir dertte olduğunu kaydetmiş olabilir.”
Stateknife’ın faaliyetlerine ilişkin milyonlarca sterlinlik bir cezai soruşturma olan Kenova Operasyonu, Bedfordshire Polisinin eski bir emniyet müdürü olan Jon Boutcher tarafından yürütülüyor.
Geçen ay Bay Boutcher, Freddie Scappaticci’nin öldüğünü duyurdu.
Kenova Operasyonu 2016’dan beri yürütülüyor ve raporu, şüpheli muhbirlerin meydana gelmeden önce sorgulanması hakkında bilinenler de dahil olmak üzere ajan Stakeknife’ın faaliyetleri hakkında uzun süredir karanlıkta kalan ayrıntılara ışık tutabilir.
Avukat Kevin Winters, Freddie Scappaticci’nin IRA birimi tarafından öldürülenlerin birçoğunun ailelerini temsil ediyor.
Spotlight’a verdiği demeçte, “Anladığım kadarıyla, Kenova Operasyonu’nun konusu olan her bir vakada, her bir cinayette, bu ölümlerin bir tür devlet müdahalesi olsaydı önlenebilir olduğuna dair potansiyel bir iddia var” dedi.
“Bu yapmak için oldukça katı bir değerlendirme.
“Bunun incelemeye uygun olup olmadığını çok yakında öğreneceğiz.”
Kenova Operasyonu raporu, “güvenlik kontrolü” olarak tanımlanan aşamadadır.
Savunma Bakanlığı Spotlight’a şunları söyledi: “Soruşturma devam ederken daha fazla yorum yapmak uygun olmaz.”
Kuzey İrlanda Kamu Savcılığı, Starekknife’ın iddia edilen suçluluğuna yönelik soruşturmasıyla doğrudan ilgili olarak Kenova Operasyonu’ndan aldığı 26 dosyayı değerlendiriyor.
