British Müzesi koleksiyonundan Osmanlı tasvirleri

Emine Asuhan Aksakal / Yunan mitolojisinde “mouseion” kelimesi “ilham perilerinin düşünme yeri ya da tapınağı” anlamında kullanılmaktadır. Müze (museum) kelimesi de bu Yunanca kelimeden türetilmiştir. Müzeler, ilham perilerinin mekânı olmaktan çıkıp bugünkü haline gelebilmek için birçok evreden geçmiştir. Bu evrelerin gelişimi Rönesans döneminde İngiltere’de, İngiliz eğitimli orta sınıflar veya varlıklı soylular tarafından koleksiyonculuk adıyla başlamıştır. Nitekim bu koleksiyonların büyümesiyle daha büyük mekânlara ihtiyaç duyulmuştur. Bu koleksiyonların başlangıçtaki amacı, gelen yabancı misafirlere imparatorluğun gücünü ve görkemini göstermek iken sonraki yüzyıllarda koleksiyonlar halka açılmıştır. Bu silsilenin sonucunda bugünkü müzelerin temeli oluşmaya başlamıştır.

İngiltere’deki müze koleksiyonlarının büyük bir bölümünü, Orta Doğu ile Uzak Doğu’da XVIII. ve XIX. yüzyıllarda yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen tarihi eserler oluşturmaktadır. British Müzesi’ndeki ‘Ottoman Dynasty’ albümü ise bu geniş koleksiyonun ufak ama önemli bir parçasıdır. Osmanlı Hanedanlığına dair tasvirler içeren koleksiyon birçok unsuru bünyesinde bulundurmaktadır. Tamamı sulu boya ile yapılmış çizimlerden oluşan albüm Osmanlı döneminin kültürünü yansıtmaktadır.

Görsel 1 : Diz boyu mavi şalvar, kırmızı çarık, mavi çizgili beyaz gömlek, kolsuz kaftan ve sarık giymiş bir Osmanlı erkeği. Elinde asası ve kuşağında hançeriyle tasvir edilmiştir..

Görsel 2: Sarı etek, kırmızı kemer ve beyaz örtmeli çengi. Parmak zilleriyle dans ederken tasvir edilmiştir.

Görsel 3: ‘Yedek’ konumundaki Osmanlı askeri, beraberindeki siyah atıyla tasvir edilmiştir.

Görsel 4: Omuzlarını saran, diz boyunda, soluk kahverengi bir elbise ve tıraşlı kafasıyla bir Türk. Boynuna asılı kılıç ve keseyle tasvir edilmiştir.

Görsel 5: Gri kürk yakalı pembe kaftan, turuncu bilekte şalvar ve çiçekli yeşil bir iç gömlek ile okula giden bir oğlan. Omzuna asılı çantasıyla tasvir edilmiştir.

Görsel 6: Altın rengi desenli lacivert kadife tunik, beyaz elbise, takunya ve metal bir başlıkla tasvir edilmiş Türk kadını.

Görsel 7: Kırmızı keçeden yeniçeri başlıklı, yeşil kolsuz kaftanlı, soluk mavi gömlekli, kırmızı pantolon ve sarı çizme giyimli paşa kahyasının tasviridir.

Görsel 8: Hz. Muhammed’i övmek için şiir söyleyen bir na’than. Yeşil kaftan, kırmızı fular, sarı çizme, sarık ve elinde bir kitapla tasvir edilmiştir.

Görsel 9: Ney üfleyen bir Mevlevi dervişi. Uzun kahverengi Mevlevi kavuğu, yeşil kaftan, sarı çizme ve kırmızı atkı ile tasvir edilmiştir.

Görsel 10: Mavi uzun elbisesi ile dans eden bir çengi. Elinde şakşak ile tasvir edilmiştir.

Yazar: Emine Asuhan Aksakal