Üst düzey yargıçlardan İngiltere hükümetine: “İsrail’le silah ticaretini durdurun”

İngiltere’nin Üç eski Yüksek Mahkeme yargıcı, 600’den fazla hukuk uzmanıyla birlikte Birleşik Krallık hükümetine İsrail’e silah satışını durdurma çağrısında bulundu.

Başbakan Rishi Sunak’a yazdıkları mektupta, Gazze’deki “makul soykırım riski” nedeniyle silah ihracatının sona ermesi gerektiği söyleniyor.

Sunak, yedi yardım görevlisinin İsrail güçleri tarafından öldürülmesinin ardından partiler arası artan baskıyla karşı karşıya kalırken; Salı günü yaptığı açıklamada, İngiltere’nin “çok dikkatli” bir silah ruhsatlandırma rejimine sahip olduğunu söyledi.

Diğer ülkelerden daha düşük satışlar

İngiltere’nin satışları, Almanya ve İtalya da dahil olmak üzere diğer ülkelerden daha düşük ve en büyük silah tedarikçisi ABD’nin sağladığı milyarlarca dolar yanında gölgede kalıyor.

Ancak İngiltere’nin yasağı, İsrail’in Gazze ihtilafındaki tutumunun yeniden uluslararası incelemeye alındığı bir dönemde, İsrail üzerinde diplomatik ve siyasi baskıyı artıracağı belirtiliyor.

Amaç Birleşik Krallık’ın suç ortaklığını önlemek

Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Lady Hale, 17 sayfalık mektuba imza atan 600’den fazla avukat, akademisyen ve emekli kıdemli hakim arasında yer alırken mektupta; “Soykırım Sözleşmesinin olası ihlalleri de dahil olmak üzere, uluslararası hukukun ağır ihlallerinde Birleşik Krallık’ın suç ortaklığını önlemek” için “ciddi eyleme” ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor. İsrail’e silah ve silah sistemleri satışının, hükümetin uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini “önemli ölçüde yetersiz” bıraktığı da ekleniyor.

Diğer imzacılar arasında eski Yüksek Mahkeme yargıçları Lord Sumption ve Lord Wilson’ın yanı sıra diğer dokuz yargıç ve 69 kıdemli avukat da yer alıyor.

7 yardım görevlisi öldürüldü

İngiltere’nin ihracat lisanslarının askıya alınması yönünde artan çağrılar, Pazartesi günü Gazze’de düzenlenen bir dizi hava saldırısında aralarında üç İngiliz vatandaşının da bulunduğu yedi yardım görevlisinin öldürülmesinin ardından geldi.

Olayın ardından Sun gazetesine konuşan Sunak, bağımsız bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu ancak silah satışlarının sona ermesi gerektiğini söylemekten kaçındı. Sunak, İngiltere’nin uluslararası insancıl hukuka uyması gerektiği konusunda İsrail’e “sürekli olarak açık” olduğunu da sözlerine ekledi.

CAAT: İsrail’e 574 milyon £ değerinde silah ruhsatı verildi

Silah Ticaretine Karşı Kampanya (CAAT) grubuna göre Birleşik Krallık, ülke düzeyinde resmi verilerin açıklandığı 2008 yılından bu yana İsrail’e 574 milyon £ değerinde silah ruhsatı verdi.

Ticaret Bakanı Greg Hands daha önce milletvekillerine 2022 rakamının (42 milyon £) İsrail’in o yılki askeri ithalatının %0,02’sini temsil ettiğini söylemişti.

İşçi Partisi’nden iç hukuki tavsiye çağrısı

İşçi Partisi askıya alma çağrısında bulunmadı ancak hükümete, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal edip etmediği konusunda iç hukuki tavsiye yayınlaması çağrısında bulundu. Gölge dışişleri bakanı David Lammy, satışların askıya alınmasının “emsal” olduğunu söyledi. Eski Başbakanlar Margaret Thatcher ve Tony Blair sırasıyla 1982 ve 2002’de bu adımı atmışlardı.

SNP, konuyu tartışmak üzere Parlamentonun 15 Nisan’da sona eren mevcut Paskalya tatilinden geri çağrılması çağrısında bulunuyor.

Milletvekillerinin tepkileri

Muhafazakar milletvekili Paul Bristow, İngiliz yapımı silahların Gazze’deki masum sivilleri öldürecek eylemlerde kullanılabileceği fikrinin “mide bulandırdığını” söyledi ve İngiliz yardım çalışanlarının ölümlerinin “kesinlikle bir çizgi olması gerektiğini” ekledi.

Ancak Muhafazakar Milletvekili arkadaşı ve eski içişleri bakanı Suella Braverman, BBC’ye “Onların yanında durmayı İsrail’e borçluyuz” diyerek yasak fikrini reddetti.